Tuy đã đạt được nhiều kết quả tích cực trong công tác chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (khai thác IUU), nhưng công tác quản lý các tàu khai thác hải sản của tỉnh Khánh Hòa vẫn còn một số khó khăn. Ban Chỉ đạo IUU tỉnh đã chỉ đạo các đơn vị, địa phương thực hiện nhiều giải pháp để nâng cao hiệu quả quản lý tàu cá.

Vẫn còn khó khăn

Những năm qua, nhờ triển khai quyết liệt nhiều giải pháp, công tác chống khai thác IUU của tỉnh được đánh giá cao. Hầu hết ngư dân trong tỉnh đã nhận thức được việc khai thác IUU là hành vi vi phạm pháp luật thủy sản; các chủ tàu, thuyền trưởng tuân thủ nghiêm túc việc khai báo khi tàu rời cảng và cập cảng lên cá; mang đầy đủ giấy tờ đăng ký, đăng kiểm, chứng chỉ thuyền trưởng, máy trưởng và trang bị các thiết bị an toàn hàng hải, khai thác, cứu sinh… Công tác xử phạt hành vi vi phạm khai thác IUU được tăng cường, nhờ đó, thời gian gần đây không có trường hợp vi phạm bị phát hiện, xử lý. Hệ thống giám sát hành trình tàu cá đã được ngành chức năng khai thác hiệu quả nhằm phục vụ cho công tác quản lý hoạt động của tàu cá trên biển, nhất là góp phần ngăn chặn, xử lý các hành vi vi phạm IUU…

Ngư dân cập cảng Hòn Rớ tiếp đá lạnh để chuẩn bị vươn khơi. 

Đối với công tác quản lý tàu khai thác hải sản của tỉnh, đến nay, 100% trong tổng số 3.190 tàu cá của tỉnh đã được đăng ký, đánh dấu tàu cá đúng quy định. Số liệu các tàu khai thác của tỉnh được cập nhật đầy đủ trên hệ thống cơ sở dữ liệu nghề cá quốc gia (Vnfishbase), trên website của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN-PTNT); tỷ lệ cấp phép khai thác hải sản cho tàu cá cũng đạt cao, với 3.185 chiếc, đạt 99,8%. Đối với 659 chiếc tàu có chiều dài từ 15m trở lên, khai thác ở vùng biển xa, đã có 99,6% tàu lắp đặt thiết bị giám sát hành trình, 98,7% số tàu được cấp giấy chứng nhận an toàn thực phẩm cho tàu cá… 

Tuy nhiên, theo nhận định của Ban Chỉ đạo IUU tỉnh, công tác quản lý các tàu khai thác hải sản của tỉnh vẫn còn một số khó khăn nhất định khi đến giữa tháng 10, toàn tỉnh có 266 tàu cá hết hạn đăng kiểm trên hệ thống Vnfishbase, tập trung nhiều nhất tại TP. Nha Trang với 155 tàu, huyện Vạn Ninh 60 tàu, TP. Cam Ranh 32 tàu, thị xã Ninh Hòa 16 tàu, huyện Cam Lâm 3 tàu. Bên cạnh đó, vẫn còn 5 tàu cá chưa gia hạn giấy phép khai thác, gồm 4 tàu ở TP. Nha Trang, 1 tàu ở huyện Vạn Ninh (nguyên nhân là do chưa lắp đặt thiết bị giám sát hành trình, chờ thi hành án, thực hiện chuyển quyền sở hữu). Trong khi đó, do nhiều nguyên nhân khác nhau, nhất là hiệu quả chuyến biển thấp, khó khăn về lao động nên nhiều tàu cá nằm bờ, kéo theo việc 299 tàu cá trong toàn tỉnh đã tạm ngưng kết nối thiết bị giám sát hành trình tàu cá. Không chỉ vậy, công tác quản lý các tàu khai thác của tỉnh còn gặp nhiều khó khăn khi có 126 tàu cá thường xuyên chuyển ngư trường, hoạt động ngoài tỉnh, trong đó có nhiều tàu có chiều dài dưới 15m không thuộc diện bắt buộc lắp đặt thiết bị giám sát hành trình...

Tăng cường quản lý

Công tác quản lý đội tàu khai thác là một trong những khuyến nghị quan trọng được Ủy ban Châu Âu (EC) đưa ra trong khắc phục cảnh báo “thẻ vàng” IUU đối với hải sản xuất khẩu từ Việt Nam. Trong lần thứ 4 sang Việt Nam (từ ngày 10 đến 18-10), Đoàn Thanh tra của EC thêm một lần nữa nhấn mạnh đề nghị Việt Nam không để tàu cá khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài; không để tàu mất kết nối thiết bị giám sát hành trình hơn 10 ngày; không để tàu “3 không” (không đăng kiểm, không đăng ký, không giấy phép khai thác), từ đó tạo sự chuyển biến trên thực tế. Với những khuyến nghị này, Bộ NN-PTNT tiếp tục đề nghị UBND các tỉnh, thành phố ven biển trong cả nước thực hiện đồng bộ các giải pháp để gỡ “thẻ vàng” IUU, trong đó có việc quản lý các tàu khai thác hải sản.

Tại các cuộc họp của Ban Chỉ đạo IUU tỉnh gần đây, ông Trần Hòa Nam - Phó Chủ tịch UBND tỉnh, Trưởng Ban Chỉ đạo IUU tỉnh đã nhiều lần yêu cầu các cơ quan, đơn vị, địa phương trong tỉnh triển khai quyết liệt, hiệu quả các giải pháp chống khai thác IUU theo chỉ đạo của Trung ương, của tỉnh. Trong đó, phải lưu ý, thực hiện thật tốt các nhiệm vụ, giải pháp về quản lý, theo dõi, giám sát hoạt động của tàu khai thác hải sản. UBND các huyện, thị xã, thành phố ven biển trong tỉnh chủ động phối hợp với Sở NN-PTNT, Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh và các đơn vị liên quan kiểm tra, làm rõ nguyên nhân tàu cá của địa phương ngừng kết nối dịch vụ giám sát hành trình tàu cá; nắm chắc các tàu cá thường xuyên hoạt động ngoài tỉnh, chuyển ngư trường để làm tốt công tác phối hợp với các địa phương liên quan nhằm quản lý hiệu quả các tàu khai thác của tỉnh... Đối với Sở NN-PTNT, cần phối hợp tốt với Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh, các đơn vị liên quan kiểm soát chặt chẽ hoạt động của tất cả tàu cá qua hệ thống giám sát hành trình; xử lý nghiêm các trường hợp cố tình ngắt kết nối thiết bị, vượt ranh giới vùng biển được phép khai thác; kiểm tra, giám sát chặt chẽ tàu cá ra, vào cảng, kiên quyết không cho xuất bến đối với những tàu cá không đảm bảo quy định chống khai thác IUU...